|
Revista
|
|
A ka lidhje 'Albania e Kaukazit' me Shqipërinë?
Rastesisht gjeta nje artikull te Euronews qe fliste per "Albanine e Kaukazit" (http://it.euronews.com/2014/05/14/nij-dove-rivive-l-antica-albania-caucasica/) dhe vendosa te bej ca kerkime.
Albania Kaukaziane ishte një shtet i antikitetit, ndodhet afërsisht në rajonin e Kaukazit që eshte e aneksuar nga Azerbajxhani. (Burimi: Wikipedia).
Është e pamohueshme se çështja e Albanisë së Kaukazit shpesh ngjall kureshtjen e shumë njerëzve. Shumë ndoshta kjo kureshtje është e lidhur me ngjashmerine mes rajonit të lashtë, që ndodhet në Kaukaz dhe emrin e Shqipërisë moderne. E pra, çfarë përgjigje mund të jepet për këtë pyetje? Unë nuk e mohoj faktin se të njëjtin emër një qytetërim i lashtë në Kaukaz, vë në lojë imagjinatën time.
Duke iu referuar një atlasi te vjeter: Shqipëria në Kaukaz është një shtrembërim nga hartat mesjetare, e para që e kanë përmendur atë në raport me Shqipërinë (Albanoi-Shkodër), në Ballkan qe Papa Piccolomini në shekullin e pesëmbëdhjetë - prej atëherë ka pasur efekt domino duke bërë lidhje me këtë "keqkuptim" si nga studiuesit arbëreshët, si Chetta qe thoshte se gjeorgjianët dhe shqiptarët jane i njëjti popull. Fakt eshte se fjala "alba" ka qene nje term i preferuar ne antikitet. Per kete shume territore mbajne emra si alba (ne itali) apo Albany (skoci).
Në librin e Shqipërisë: informacione gjeografike, etnografike dhe historike (1901) nga Arturo GALANTI gjeni disa informacione të vlefshme. Autori është në kundërshtim me tezën se albania Kaukaziane do të duhet të merren në një farë mënyre me Shqipërinë moderne. Ai argumenton se historianët armenë, të cilët sipas autorit, janë më me ndikim në afërsinë e vendit të tyre në Arganin e Kaukazit dhe Albanine Kaukaziane, në shekullin e shtatë pas Krishtit banorët Arganise, nën presionin e Kazareve, dhe popuj të tjerë nomade emigruan në Armeni. Pasardhësit e tyre sot flasin gjuhën armene. Nuk ka asnjë gjurmë të asaj që ishte gjuha e tyre primare. Në çdo rast, asnjë nga gjuhët që fliten sot në rajonin e Kaukazit ngjan me atë shqiptare.
I njëjti autor thotë se kjo është një nga ngjashmëritë apo identitetet e emrave të pazakontë në gjeografi, që nuk është serioze për të nxjerrë përfundime shumë të rrezikshme. Pastaj Arturo GALANTI jep disa shembuj për të mbrojtur tezën e tij. Ndër të tjera, thotë se Angli antike quhej Albion. Malësorët e Skocise e quajnë vendin e tyre Albany. Alba është emri shumë popullor në Italinë e lashtë si Alba Longa në Latium, Alba Fucense;. Alba Pompeia, sot Alba Albium Ingaunum sot Albenga, Albium Intemelium sot Ventimiglia; fisi Albici në Liguria. Por edhe në Spanjë do të shihni emrin Alba. Autori shpjegon këtë ngjashmëri verbale me faktin se shumica ose të gjitha këta emra si Alb apo Alp, do të thotë male të bardhë dhe të lartë (nga maja me dëborë të bardhë). Pothuajse të gjitha vendet e përmendura më lart janë, në fakt, të tilla.
Jani Vreto, filozofi i Rilindjes shqiptare (Rilindja Kombëtare), në librin e tij Apologjia, të botuar në vitin 1878, me argumentin se shqiptarët kanë ardhur në trojet ku ata janë sot nga Shqipëria e Kaukazit (teza më tepër mbështetur nga dr Jovan I. Deretic me artikullin e tij Arbanasi -. Shqiptaret, origjina e tyre dhe arritjes së tyre në Serbi) , përgjigjet në një mënyrë shumë unike dhe efektive. Vreto shqyrton një seri të dokumenteve dhe fjalëve të rrënjëve klasike dhe para-klasike që kanë të njëjta me ato të fjalëve shqiptarë ende në përdorim.
Në qoftë se - thotë Vreto - shqiptarët nuk ishin vendas në territorin ku ata janë sot, por ata erdhën si barbarët gjatë migrimit pas krishtërimit, atëherë si e shpjegoni identitetin e gjuhës shqipe me gjuhën e lashtë homerike dhe madje parahomerica? Ne tani e dimë se gjuha klasike nuk flitej tashmë që nga fillimi i shekullit të shtatë( Pas krishtit).
Profesor Sabri Musliu, në esenë e tij Albania Kaukaziane dhe shqiptarët (Prishtinë 2009), shkruan kategorikisht që ngjall interesin që kjo çështje nuk është vetëm shkencore, por sidomos politike. Pra, gjatë 150 viteve të fundit, historia është përdorur shpesh nga politika ultra-nacionaliste dhe është keqpërdorur, sidomos në Ballkan - autori shkruan - historiografia shqiptare e ka hedhur poshtë pseudo teorinë e origjinës së shqiptarëve nga Kaukazi. Për studiuesit shqiptarë ështe e mjaftueshme teza me prejardhje nga ilirët.
Në përfundim të këtij artikulli, mund të supozojmë se asnjë prej studiuesve (përveç atij Serb) Albania e Kaukazit nuk ka lidhje me Shqipërinë në Ballkan, përvecse për ngjashmërinë e dy emrave të tyre. Natyrisht, ky artikull nuk është përfundimtare: nuk ka si çështje Albaninë e Kaukazit, por të paktën ne kemi bërë përpjekje për të vënë një rend në vorbullën e keqinformimit që na ofrohen në të mirë apo në keqbesim.
Mos perdorni komentet per te bere pyetje, mund te mos merrni pergjigje. Shkruaje pyetjen tende tek Pyetje dhe Pergjigje
Komento i pari kete artikull!
