Letra e panjohur e Skenderbeut

[VeriuPortal 0]

Ne vitin 1461, Skenderbeu i shkruan armikut te tij te betuar, Sulltan Mehmetit II. Me nje stil galant, ai i refuzon miqesine mbretit me te fuqishem te kohes. Letra konsiderohet deshmi me vlera jo vetem historike, por edhe gjuhesore

 

 

 

Nje leter e panjohur e shkruar nga Gjergj Kastrioti ka terhequr vemendjen e studiuesve. Ne librin e tij te fundit “Edhe Krisht edhe mekatar”, studiuesi i njohur i historise, Hasan Ulqini, publikon letren qe Skenderbeu i dergon Sulltan Mehmetit II. Sipas studiuesit Ulqini, letra ndodhet ne librin me titull “Le Grand Castriotto d'Albanie” (“Kastrioti i madh i Shqiperise”) i autorit Stefano Zannoeich (1715-1786), i cili gjendet duke shfletuar fondin e antikuarit ne Biblioteken Kombetare ne Tirane.

 

 

 

Libri eshte nje nga variantet e shumte te shkurtuara te Historise se Skenderbeut te shkodranit Marin Barleti. Dhe me shume se per vlerat historike, ai merr vlera te vecanta per nje leter qe Skenderbeu i dergon Sulltan Mehmetit II, pushtuesit te Kostandinopojes. Letra citohet te jete shkruar ne vitin 1461 dhe, sipas autorit te librit, ajo eshte shkruar ne gjuhen shqipe. Interesante eshte gjuha e perdorur nga prijesi i shqiptareve, i cili i refuzon me miresjellje miqesine armikut te tij te betuar. Letra duhet te jete pergjigje e nje kerkese qe sulltani i ka bere Skenderbeut. Tashme letra nuk gjendet dhe deshmia e vetme historike eshte ajo cka eshte shkruar ne kete liber, por nese eshte e vertete perben nje deshmi me vlera edhe gjuhesore, pasi eshte nje vit me pare se Formula e Pagezimit te Pal Engjellit, kryepeshkopit te Krujes.

 

Sipas autorit Stefano Zannoeich letra eshte e arkivuar ne kishen katedrale te Shen Venerandes ne Cetinje, ku jane dokumentet e familjes se Stefan Cernovicit, qe ishte martuar me te motren e Skenderbeut, Maren. Studiuesi kosovar Mark Krasniqi thote se ne Mal te Zi ka ende familje shqiptare (Kucet), qe e mbajne veten te larguar nga Kruja pas vdekjes se heroit, si dhe si pasardhes te drejtperdrejte te familjes se tij. Keshtu qe, ne gjithe kete kontekst historik, kete leter te Skenderbeut mund te mos e marrim si nje rastesi apo trillim artistik te autorit, por si nje realitet qe vjen gjer ne ditet tona ne nje gjuhe tjeter, frengjisht. Si e tille ajo perben nje dokument tjeter te hershem te shkrimit te gjuhes shqipe.

 

 

 

Letra

 

Paqen e dua, por jo miqesine tende*

 

Sulltan i turqve, mora letren tende dhe kjo eshte pergjigjja ime. Te them te verteten, nuk te dua shume, po dua te kesh shume shendet dhe miresi. Per simpatine qe ti thua se ke per mua, te jam shume i detyruar, por nuk e dua miqesine tende. Po te pranoja te isha nje here miku yt, do te isha perjete. Po paqen e dua shume, jo per vullnetin tim, por qe te tregoj te populli - zot i te cilit jam nga e drejta e lindjes, e perendise dhe e shpates dhe nga dashuria e zemres sime - se nuk mendoj mbi kurriz te jetes dhe te lumturise se tij.

 

Nuk njoh tjeter fame per nje kryetar, pervecse lumturise se popullit te vet. Kur ti do te mendosh keshtu, ndoshta atehere do te gezohesha me miqesine tende.

 

Dora e perendise le te jete ajo, e cila do te udheheqe ty ne veprat tuaja. Mirupafshim.

 

 

Lexo me shume artikuj