Gjergj Fishta

[bili 0]

 

LAHUTA E MALËSISË ...

(Dëshmorëve)

O ata t'lumtë, q* dhanë jetën,

o ata t'lumtë, q* shkrinë vehten,

q* për Mbret e vend të Parëve,

q* për erz e nderë t'Shqiptarëve

derdhën gjakun tue luftue,

porsi t'Parët u pa'n punue!

Lehtë u kjoftë mbi vorr ledina,

but u kjofshin moti e stina,

ak'lli, bora e serotina:

e der' t' këndojë n'mal ndo' i Zanë,

e der' t' ketë n' detë ujë e ranë,

der' sa t'shndërisin diellë e hanë,

ata kurr mos u harrojshin,

n'kangë e n'valle por u këndojshin.

E njaj gjak, q* kanë dikue,

ban, o Zot, q* t'jesë tue velue

për m'ia xe zemrën Shqiptarit,

për kah vendi e gjuha e t'Parit!

LAHUTA E MALËSISË ...

(Çohi të dekun)

E n'kjoftë se lypet prej s'hyjnueshmes Mni,

q* flije t'bahet ndo'i shqyptar m'therore,

Qe, mue tek m'kini, merrni e m'bani fli

Për shqyptari, me shue çdo mni mizore. -

Oh! edhe pa mue Shqypnija kjoftë e rroftë,

E nami i sajë përjetë u trashigoftë!

Po: rrnoftë Shqypnija! E porsi krypa n'Dri

E porsi krandja e that n'nji flakada,

U shoftë me arë, me farë me mal e vrri

Kushdo shqyptar, q* s'brohoritë me za,

Kushdo shqyptar, q* s'brohoritë me uzdajë:

Oh! Rrnoftë Shqypnija! Rrnoftë Flamuri i sajë!

 

 

LAHUTA E MALËSISË ...

(Fragment)

 

****************************

N'mos i paça mendt mbi hatull,

Mali i Zi e ka i vorr n'shpatull.

Venu shej ti fjalve t'mija,

Pse do t'vijë po lum zotnija,

Koha n't'cilën Shqyptarija,

Zojë n'vetvehte ka me dalë,

Por m'fal faj'n ti për këtë fjalë:

Mal i Zi ma s'ka me pasë,

Serbi vëlla do ta humbasë,

Pa kqyre t'drejtë paa kryre arsye,

Serbin shqype ke mbi krye.

Ka me t'lanë ky i ditë pa sy,

Thellë n'rrashte, po t'ue t'i gërrye,

Se kshtu ecte në shekull lodra,

Ulu maje e çohu kodra...

LAHUTA E MALËSISË ...

(Kënga 12, MARASH UCI)

Amanet un'jam t'u lanë

Me ruejtë gjanë, me kqyrun sta'n,

Armët e mbushme mos me i dhanë,

Me shokë tuej kurr mos m'u xanë,

Mos m'u xanë, as mos m'u nga

Pse n'ditë t'gushtë këta u gjinden vlla

Si me pushkë ashtu me uha.

T'huejn me fjalë mos ta poshtroni;

Bukën para, por t'ia shtroni

N'Shqiptari si a kenë zakoni:

Me i besue, mos i besoni!

Edhe n'mend kinje nji fjalë:

Zemrës s'frytë me i lanun dalë;

Fjalët për pajë kurr mos me i dalë,

Ujit turbull mos me i ra,

Mos me dalun n'va t'pa va;

Me iu ruejtun shakës turbueme,

Me iu ruejtë, po, grues së lshueme;

Vendin tuaj m'e dashtë përore,

Me ruejtë besë, mos me çartë ndore.

 

 

LAHUTA E MALËSISË ...

 

(Fragment, Shqipnia e lirë)

 

***************************

Do t'valvitet m'Kaçanik

M'Kaçanik, po, do t'valvitet

Kuq e zi Flamuri i shqyptarëvet,

Përse toka, shqyp ku flitet,

Ajo vetë asht, q* prej t'Parvet

Trashigim na e kemi pasë:

Mbrendë i huej, jo, ma s'do t'shklasë,

Posë atëherë, kur vjen për mik.

Jo, po: na sod ktu sundojm;

Ktu s'hecë fjala e tjetër kuej;

Gjall Lirin' na nuk e lshojm,

S'njohim mbret as krajl të huej.

Zoti n'qiell e na mbi tokë:

Me gjithkënd vllazën e shokë,

Por se i cilli m'cak të vet.

Prande i huej, n'andërr m'e pa

Se vjen kurr e shklet ndër ne,

Drue se keq kishte me i ra;

Pse shqyptarët kanë ba nji bč

Bč të madhe ata kanë ba:

Për Shqypni në luftë me rra,

Me rra n'luftë me krajl e mbret,

E kur bjen në luftë shqyptari

Lidhë me besë ai ndërmjet veti,

E din hasmi se aty pari

Shungullon toka e gjimon deti:

Se bijn krenat fushës s'mejdanit

[bili 0]

 

 

 

 

MRIZI I ZANAVE ...

< p>

 

*************************

Qitë dhambët përjashta, por si lata t'prehta

Zgavërr kërrçikët e plasarit shtanguem,

Kosën pështetun përmbi kocka t'ngrehta

T'cepit t'shpulpuem,

Atje n'moje t'mjerueme t'rruzullit,

Zymtë e me i hije t'trishtueme, t'përmnershme

Lshue krahëve' i havër t'zezë, si re thellimit,

Rrin Deka e tmerrshme.

Prej avisit t'humnerëve t'zgavrueme

Kthellët në rrashtë të thatë, plot mizori,

Të hapët tërthoren e natyrës s'krijueme

Kundron në mni,

E idhtë asa' i kërcënohet. Nji t'përqethët

Acar, at botë, natyrës i shkon, n'për tejza,

Amull të cilët mbrendë ia ngurron të njethët

E jetës ndër fejza.

Me u zbe nisë rrezja shi n'krue t'vet shkëlqyeshëm

Bres dryshku njeshet, n'atë shauret mbi rrota

Së moknes s'rrokullis e boshtit rryeshëm

I vjen rreth bota.

Felgruemun njerzit nën tjara struken;

Për nën kunora pshtimin ato lypin!

Depërtojnë retë e nalt kah qiella zhduken;

N'andrra t'dheut zdrypin.

Por kot. Mizore ajo kosë t'vet ka sjellë,

Shungllon thellimi për nën kupë t'Empirit;

Gjarpër rrufeja lvitet nëpër qiell

E nën kambë të nierit.

Kthellë shpërthe gjini i tokës. Tue bulurue

Gugson vullkani zhari, flakë e shkndija;

Tallaz m'tallaz nis deti me gjimue,

Ulëron stuhia.

E para dekës, atë herë, bijnë rob e mbreta;

Shkrehen mbretni, qytet kulm rroposen;

Shuhen krenija, po, dhe shkimet jeta

Ka' ajo sjell kosën.

T'poshtrat me t'eprat vise pshtiellen n'vaj,

E mnert kah kosa cepit t'dekës të shkulet;

Kah m'kërdhokla londit kërçiku i saj

Shekulli përlulet.

Vetëm s'përkulet para Dekës njai trimi,

N'zemër t'cilit nuk randojnë punë t'liga,

E që s'e ndalë ku atë ta lypë perlimi (detyra)

As paja as friga.

Për nën mburojë t'ndërgjegjes s'vet t'kullueme;

Atje n'kufi t'Atdheut ase n'truell

T'elterit shenjtë, pa u tutë, ai dekës s'shëmtueme

I rrin kundruell.

Përpara tijë shkon moti t'uj u endun:

Vjen fati i nierit tu u terrnue pa da;

Tash mreten n'burg, tash shkartha n'fron t'përmendun

Kanë për t'u pa.

Por, ngulë ai synin n'ideal t'naltueshëm,

Si' i kep, q* vala smundet n'det m'e e lkundun,

Sido qit t'dajë ndeshtrasha e dheut t'mjerueshëm,

Ngelë n'vend pa u tundun.

Jo po: as n'flakë t'armëve nuk veton ai sye,

As buzës humnerës nuk i dridhet themra:

Sheklli, po, mbarë me pasë për t'u shpërthye

S'i ban lak zemra.

Rekton mbarë jeta për nën fyell t'kërçik'e

Të dekës s'shëmtueme, s'përmnerëshme mizore:

Vetëm BURRNIJA - një BURRNI çelike

Asaj i rrshet dore.

[bili 0]

GOMARI I BABATASIT (Fragment, METAMORFOZA)

 

**************************

Ju rrugaca sallahana

vagabonda shakllabana

rricna t'ndyet, mikrobe të kqi

q* të mjerës moj Shqipni

kthelltë hi i keni në mushkni

pa dhimbë gjakun tuj ia pi,

por der kur, bre batakçi!

Bre coftina, kalbe mbi dhč

der kur ju, tu tallë npër ne,

do t'na qelbi fis e atdhč?

Ah! Bre ju..nuk dij shka u kjoftë,

se tash ma jemi tue u njoftë,

se kush jini e shka jini

se kah shkoni e se kah vini

plang e shpi se kah i kini

e sa pare u ban gjaku:

se për ju, po, duhet laku,

për me u vjerrë o kund m'do i shpat!

Deri dje, pa kmishë mbi shtat,

me 'i gjysmë setre t'pa astar,

lshuemum krahve kalavar

e me 'i komçë t'njtitme nën grykë:

pantallonat me "gjyslykë"

kto edhe lidhun me nji spagë:

shtatit rreshke e ba saragë,

t'tanë gordec e berbalec

pa ndo 'i msim, pa ndonji dije,

me 'i fillore a nji iptadije,

erz e shpirt qitun nën themër:

turq a sllave a grek me zemër,

falun barkut veç Shqipnisë,

si ajo marrja e t'gjith njerzisë...

tuj u shite ju për gjithë treg,

sod na mbahi "Skandërbeg",

e ngërdhucë, goditë, limue,

rrue, qethë, pipirique,

tash n'"smoking", tash në "bon-jour"

ju, q* dje s'kishit as ushkuer

me lidhë brekët me nder me thanë

m'sahan t'huej gjithmonë me ngranë,

rrugën krejt na e keni zanë,

ke na shkoni pash e m'pash,

edhe besa me "gulash"

me "afishe" e me "sultjash",

me "kjumshtuer" e me "ashurč",

"kosha gjelash" si kubure,

"tarator", "pilaf me kos",

"mish me qepe" e "majdanos"

"shish qebap", "brizholla viçi",

"kunguj t'mbushum", "kuzuici",

"kabuni"- e "mualebi".

Barku sod ju rri ju kodër,

kargatisë e bamun lodër:

der sa ata burrat e dheut,

q* për jetë e nderë t'Atdheut

kane ra n'luftë si shqipe t'leta,

kanë shkri gja e shpija t'veta,

kanë tuj dekë rrugave unit,

me iu dhimbë gurit e drunit.

Përse, po, kta matrahulla,

kta shqiptarë, shqiptarë kah ksula,

n'vend q* ju me u vu n'konop,

a se brinjt m'jau zbru me shkop,

a, mos tjetër, me u ngushtue

me xjerrë zhuri kund m'ndo 'i prrue

për me shtrue ndo 'i rrugë të shtetit

a me dlirë ndo 'i skelë detit,

lavjerre buzësh, harru si viça

kqyrin m'ju si t'ishi ogiça,

për me u pri udhës s'qytetnisë

e me i sjellë t'marën Shqipnisë.

Ani kush, pra, me i pri kombit:

ju, do pyka bijtë prej llomit

q* "shqiptarë" vedit i thoni,

jo pse ju Shqipninë e doni,

jo pse ju ndo 'i send kuptoni

shka asht Atdheu e shka asht Liria,

shka asht Vllaznija a Parasija,

Përparimi e Qytetnia,

por veç pse ende der më sot

nji tyran s'po e gjeni dot,

nën kambë t'cillit ju me u shtrue,

se un ma tash ma jam regjë me jue,

e jau njof shpirtin der m'palc,

pleh i ndytë me u bartun n'shalce me u qitë jashta Shqipnije.