Njohuri mbi kontracepsionin

[medicine 0]

 

 

 

 

Nocione t? p?rgjithshme.

 

 

P?rcaktohet si kontraceptive nj? metod? e cila p?rdoret p?r t? ndaluar n? m?nyr? t? p?rkohshme pjellshm?rin? e ?iftit, duke nd?rhyr? me metoda t? ndryshme mekanike apo hormonale, nga mashkulli apo nga femra. Kushtet q? duhet t? plot?soj? nj? metod? kontaceptive p?r t? qen? e mir? toleruar nga ?ifti jan?:

- efikasiteti: duhet t? ket? nivel t? lart? efekti kontraceptiv

- parreziksh?mria: nuk duhet t? sjell? asnj? lloj d?mi mbi sh?ndetin

- rikthyeshm?ria: duhet t? jet? e mundur t? rikthehet fertiliteti (pjellshm?ria) kur nd?rpritet kontraceptivi

- pranimi: ?ifti duhet t? pranoj? metod?n dhe t? ket? sa m? komode at?.

Indexi i PEARL: ?sht? nj? paramet?r i p?rdorur p?r t? vler?suar efikasitetin e nj? metode contraceptive. Ajo indikon numrin e shtatzanive t? hasura n? 100 gra q? p?rdorin nj? metod? t? caktuar kontraceptive. Kuptohet se p?r ?do metod? sa m? i ul?t t? jet? indeksi i PEARL, aq m? e sigurt?, efikase ?sht? metoda kontraceptive.

 

Indeksi i PEARL p?r metoda t? ndryshme:

 

Diaframma 5%-14%

Ogino-Knaus 26% - 40

Preservativi 7%-15%

Temperatura basale 8% - 15%

IUD (spirale) 1%-2.5%

Billings (muco cervicale) 8% - 15% Pilula Estroprogestinica0.02%-0.8%

Nd?rprerja e marr?dh?nies 10% - 18%

Nuvaring 0.02%-0.8%

 

Metodat kontraceptive ndahen n? metoda natyrale, mekanike, hormonale. Nd?r metodat m? t? p?rdorura p?rmendim:

 

 

1-Nd?rprerja e marr?dh?nies

 

Me k?t? term n?nkuptohet nj? raport seksual q? nd?rpritet p?rpara se t? arrihet orgazma mashkullore, me ejakulacion (derdhje) jasht? vagin?s. Efikasiteti kontraceptiv ?sht? modest (Indeksi i PEARL 10-20). N? fakt ?sht? e mundur nj? mossukses kontraceptiv ose p?r shkak t? nj? ejakulacioni t? shpejt?, ose p?r nj? dalje t? ndonj? sasie sperme brenda n? vagin? p?rpara se ejakulacioni i v?rtet? t? ndodh?.

 

2-Metodat Natyrale

 

Quhen n?n k?t? em?r ato metoda q? p?r p?rdorimin e tyre nuk k?rkojn? marrjen e asnj? substance t? jashtme, kimike, mekanike etj. por konsistojn? n? spostimin e marr?dh?nieve seksuale n? dit?t jo-pjellore t? ciklit menstrual. P?r k?t? karakteristik? t? tyre k?to metoda jan? t? vetmet metoda kontraceptive t? miratuara nga Kisha Katolike. Efikasiteti i k?tyre metodave nuk ?sht? i lart?, kjo varet n? nj?r?n an? nga v?sht?rsit? q? hasin disa femra p?r t? njohur shenjat e ovulimit dhe nga ana tjet?r nga variabiliteti nganj?her? i vet? ciklit menstrual. K?to metoda ndahen mes tyre nga m?nyrat e ndryshme q? p?rdorin p?r t? p?rcaktuar periudh?n pjellore t? ciklit t? femr?s.

A- Metoda e mukusit cervikal apo metoda Billings. Mukusi cervikal prodhohet n? sasi dhe karakteristika t? ndryshme n? faza t? ndryshme t? ciklit. N? dit?t e para pas ovulacionit mukusi ?sht? i shtuar ?sht? m? filamentoz (pamja e tij krahasohet me t? bardh?n e vez?s). N? vazhdim gruaja ndjen nj? sensacion t? shtuar t? lag?shtis? vaginale. Sipas k?saj metoda konsiderohet e sigurt? p?r mospjellshm?ri periudha e “that?sis?†vaginale q? ndjen gruaja pas periudh?s s? “lag?shtis?†s? shtuar lidhur kjo me prodhimin e mukusit cervikal.

B-Metoda e Temperatur?s Bazale. Progesteroni q? prodhohet nga vezoret pas ovulacionit mes efekteve t? ndryshme t? tij, ?on edhe n? nj? rritje t? temperatur?s trupore prej s? paku 0.5 grad?sh C. P?r k?t? duke matur temperatur?n trupore n? m?ngjes para se t? ngrihen nga krevati, n? pushim (pra n? kushte bazale) dhe duke hedhur t? dh?nat n? nj? grafik t? posa??m ?sht? e mundur t? diktohet apo t? ndahet cikli menstrual n? dy faza: ajo e karakterizuar nga temperatura m? t? larta bazale korrespondon me periudh?n post ovulare. N? baz? t? k?saj metode mund t? konsiderohen raporte seksuale t? sigurta sa i p?rket kontracepsionit duke filluar nga dita e tret? pas rritjes apo vler?s maksimale t? temperatur?s n? grafikun e temperaturave bazale t? matura.

C-Metoda e Kalendarit (Ogino Knaus). Kjo metod? bazohet n? zgjatjen e ciklit menstrual. P?r k?t? arsye pasi t? vler?sohen ciklet e 12 muajve (zgjatja e tyre), duke hequr 19 dit? nga cikli m? i shkurt?r dhe 11 dit? nga ai m? i gjati mund t? stabilizohet respektivisht dita e par? dhe e fundit e peridh?s fertile.

 

 

3-Profilaktiku, apo Prezervativi.

 

?sht? nj? nd?r metodat m? t? p?rdorura. B?n pjes? bashk? me Diafragm?n, n? t? ashtuquajturat Metoda Barrier? (mekanike), p?rsa koh? q? e ushtrojn? funksionin kontraceptiv duke u sjell? si barrier? p?r qelizat riprodhuese mashkullore (spermatozoide) dhe femrore (qeliza vez?). Siguria e tyre ?sht? e vler?suar me nj? indeks PEARL nga 3-10 (n?n k?t? metod? nd?r 100 gra q? e p?rdorin 3-10 mund t? mbesin shtatz?na). Mossuksesi varet shum? edhe nga mosp?rdorimi i duhur, apo me ?arje t? prezervativit. Nuk duhet l?n? pas dore fakti se k?to metoda (Barrier?) jan? t? vetmet q? sigurojn? mbrojtje nga SST (s?mundjet seksualisht t? transmetueshme-SIDA, Sifilizi, Hepatiti Gonorea, Klamidia, Herpes Virus etj).

 

 

4- Diafragma

 

Diafragma konsiderohet ashtu si? profilaktiku, prezervativi, nj? metod? kontraceptive barrier?. Ajo konsiston n? nj? diafragm?, material elastik, e cila montohet n? nj? unaz? fleksibile rrethore, t? cil?n femra e aplikon, vendos n? vagin?, p?rpara cerviksit, qaf?s s? mitr?s, para raportit seksual. Pas raportit diafragma duhet l?n? n? vend p?r s? paku 6 or?. K?shillohet p?rdorimi s?bashku m? diafragm?n edhe i nj? kremi spermicid, me q?llim q? t? p?rforcoj? aksionin kontraceptiv. N?se p?rdoret si? duhet kjo metod? ka nj? indeks PEARL nga 2-4, por egzistojn? studime q? flasin p?r nj? mossukses m? t? lart?, kjo sic mund t? kuptohet varet shum? nga p?rdorimi i sakt? i diafragm?s.